SSC HSC IMP Questions महाराष्ट्र राज्यात दहावी आणि बारावी बोर्डाच्या परीक्षा सुरू असताना, शिक्षक समुदायासमोर अनेक आव्हाने उभी राहिली आहेत. एका बाजूला कॉपीमुक्त परीक्षा घेण्याचे आव्हान, तर दुसऱ्या बाजूला शिक्षकांच्या सुरक्षेचा गंभीर प्रश्न – अशा दुहेरी समस्यांमुळे यंदाच्या बोर्ड परीक्षांचे वातावरण तणावपूर्ण बनले आहे.
शिक्षकांच्या सुरक्षेला धोका
बारावीच्या परीक्षेच्या पहिल्याच दिवशी (११ फेब्रुवारी) श्री वृद्धेश्वर हायस्कूल, तिसगाव (ता. पाथर्डी) येथे घडलेल्या घटनेने शिक्षक समुदायात भीतीचे वातावरण निर्माण झाले आहे. एका गुंडाने पर्यवेक्षकाला चाकूचा धाक दाखवून दमदाटी केल्याची गंभीर घटना समोर आली. त्याचप्रमाणे, परीक्षा संपल्यानंतर काही गुंडांनी उत्तरपत्रिका जमा करणाऱ्या शिक्षकाची गाडी अडवून त्यांना धमकावले, शिवीगाळ केली आणि जीवे मारण्याची धमकी दिली.
सरमिसळ पद्धतीचे दुष्परिणाम
यंदाच्या परीक्षांमध्ये राज्य बोर्डाने सरमिसळ पद्धतीचा अवलंब केला आहे. या पद्धतीनुसार, शिक्षकांची नियुक्ती त्यांच्या मूळ कार्यक्षेत्रापासून दूरच्या आणि अनोळखी ठिकाणी केली जात आहे. या धोरणामागील उद्देश परीक्षा प्रक्रिया अधिक पारदर्शक बनवणे हा असला तरी, याचा विपरीत परिणाम शिक्षकांच्या सुरक्षेवर होत आहे. अनोळखी परिसरात काम करताना शिक्षकांना स्थानिक गुंडांकडून धमक्या येत आहेत.
कॉपीमुक्त अभियानाचे आव्हान
राज्य बोर्डाने यंदाच्या परीक्षांसाठी कॉपीमुक्त अभियान राबवले आहे. या अंतर्गत कठोर नियम लागू करण्यात आले असून, ज्या केंद्रांवर गैरप्रकार आढळतील त्या शाळांची मान्यता रद्द करण्याचा इशारा देण्यात आला आहे. या कारवाईमुळे गैरप्रकारांवर आळा बसला असला तरी, काही विद्यार्थी आणि त्यांचे पालक यांच्याकडून शिक्षकांवर दबाव आणण्याचे प्रकार वाढले आहेत.
शिक्षक संघटनांची भूमिका
माध्यमिक शिक्षक संघटनेने या घटनांचा गांभीर्याने विचार करून कठोर भूमिका घेतली आहे. संघटनेचे अध्यक्ष आप्पासाहेब शिंदे यांच्या नेतृत्वाखाली एका शिष्टमंडळाने पाथर्डीचे तहसीलदार आणि पोलीस अधिकाऱ्यांना भेटून निवेदन दिले आहे. शिक्षकांच्या सुरक्षेची जबाबदारी प्रशासनाने घ्यावी अशी मागणी करण्यात आली आहे.
परीक्षा बहिष्काराचा इशारा
शिक्षक संघटनांनी एक महत्त्वाचा इशारा दिला आहे – जर अशा घटना सातत्याने घडत राहिल्या आणि प्रशासनाकडून योग्य ती कारवाई झाली नाही, तर दहावी आणि बारावीच्या परीक्षांवर बहिष्कार टाकण्यात येईल. हा निर्णय केवळ धमकी म्हणून नाही तर शिक्षकांच्या सुरक्षेसाठी घेण्यात येत आहे.
समस्येवरील उपाययोजना
या परिस्थितीवर मात करण्यासाठी काही महत्त्वाच्या उपाययोजना सुचवल्या जात आहेत:
१. परीक्षा केंद्रांवर पोलीस बंदोबस्त वाढवणे २. शिक्षकांना सुरक्षा कवच देणे ३. गुंडांविरुद्ध कठोर कारवाई करणे ४. स्थानिक प्रशासन आणि पोलिसांशी समन्वय वाढवणे ५. सरमिसळ पद्धतीत सुधारणा करून शिक्षकांच्या सुरक्षेचा विचार करणे
या घटनांमधून पुढे येणारी आव्हाने गंभीर आहेत. एका बाजूला परीक्षा प्रक्रिया पारदर्शक आणि गैरप्रकारमुक्त ठेवणे, तर दुसऱ्या बाजूला शिक्षकांची सुरक्षा सुनिश्चित करणे – या दोन्ही बाबींमध्ये योग्य समतोल साधणे महत्त्वाचे आहे.
बोर्ड परीक्षा २०२५ मधील या घटना महाराष्ट्राच्या शैक्षणिक व्यवस्थेसमोरील एक मोठे आव्हान ठरत आहेत. शिक्षकांच्या सुरक्षेची हमी देत असतानाच परीक्षा प्रक्रियेची गुणवत्ता आणि विश्वासार्हता टिकवून ठेवणे हे प्रशासनासमोरील मोठे आव्हान आहे. या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी सर्व संबंधित घटकांनी – शिक्षक, प्रशासन, पोलीस यंत्रणा आणि पालक यांनी एकत्र येऊन काम करणे गरजेचे आहे. केवळ तात्पुरती उपाययोजना न करता, दीर्घकालीन धोरणात्मक निर्णय घेणे आवश्यक आहे.