petrol and diesel price महाराष्ट्रातील नागरिकांसाठी आज एक दिलासादायक बातमी समोर आली आहे. राज्यातील प्रमुख शहरांमध्ये पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमतींमध्ये लक्षणीय घट झाली आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील कच्च्या तेलाच्या किमतींमधील घसरणीचा हा थेट परिणाम आहे. मात्र, या घटीचे स्वागत करत असतानाच भविष्यातील आव्हानांकडेही लक्ष देणे गरजेचे आहे.
सध्याची परिस्थिती राज्यातील राजधानी मुंबईत पेट्रोलची किंमत ₹103.50 प्रति लिटर तर डिझेलची किंमत ₹90.30 प्रति लिटर इतकी झाली आहे. पुणे शहरात पेट्रोल ₹104.14 तर डिझेल ₹90.88 प्रति लिटर या दराने विकले जात आहे. राज्यातील इतर प्रमुख शहरांमध्येही किमतींमध्ये समान प्रमाणात घट दिसून येत आहे. विशेष म्हणजे औरंगाबाद आणि सिंधुदुर्ग या शहरांमध्ये पेट्रोलची किंमत सर्वाधिक म्हणजेच ₹105.50 प्रति लिटर नोंदवली गेली आहे.
किमतींमधील तफावतीची कारणे महाराष्ट्रातील विविध शहरांमध्ये इंधनाच्या किमतींमध्ये असलेली तफावत ही अनेक घटकांवर अवलंबून आहे. प्रत्येक शहराचे स्थानिक कर, राज्य सरकारचा व्हॅट दर, तेल कंपन्यांचा वाहतूक खर्च आणि डीलर कमिशन यांसारख्या घटकांमुळे ही तफावत निर्माण होते. उदाहरणार्थ, बंदर किंवा तेल शुद्धीकरण केंद्राजवळील शहरांमध्ये वाहतूक खर्च कमी असल्याने इंधनाच्या किमती तुलनेने कमी असतात.
आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेचा प्रभाव सध्या आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत कच्च्या तेलाच्या किमती घसरल्या आहेत. जागतिक अर्थव्यवस्थेतील मंदी, चीनमधील मागणीत झालेली घट आणि मध्य-पूर्वेतील तणावपूर्ण परिस्थिती यांसारख्या घटकांचा परिणाम तेलाच्या किमतींवर होत आहे. भारत आपल्या तेल गरजेच्या सुमारे 85% आयात करत असल्याने, आंतरराष्ट्रीय किमतींचा थेट प्रभाव देशांतर्गत किमतींवर पडतो.
सामान्य नागरिकांवरील परिणाम इंधनाच्या किमतींमधील घट ही सामान्य नागरिकांसाठी निश्चितच दिलासादायक बाब आहे. दैनंदिन वाहतुकीसाठी होणारा खर्च कमी होणार असून, त्याचा फायदा कुटुंबाच्या एकूण खर्चावर होईल. मात्र, वाहतूक क्षेत्रातील व्यावसायिकांना याचा मोठा फायदा होईल. ट्रक, टेम्पो आणि टॅक्सी चालकांचा रोजचा खर्च कमी होईल. त्याचा परिणाम म्हणून वस्तू आणि सेवांच्या वाहतूक खर्चातही घट होण्याची शक्यता आहे.
महागाईवर परिणाम इंधनाच्या किमतींमध्ये झालेली घट ही महागाई नियंत्रणासाठी सकारात्मक बाब मानली जात आहे. वाहतूक खर्च कमी झाल्याने भाजीपाला, फळे, धान्य यांसारख्या दैनंदिन गरजेच्या वस्तूंच्या किमतींवर अनुकूल परिणाम होण्याची अपेक्षा आहे. मात्र, या घटीचा फायदा ग्राहकांपर्यंत पोहोचण्यास काही कालावधी लागू शकतो.
सध्याची किमती कमी झाल्या असल्या तरी भविष्यात पुन्हा वाढण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. आंतरराष्ट्रीय राजकारण, युद्धजन्य परिस्थिती, नैसर्गिक आपत्ती यांसारख्या घटकांमुळे तेलाच्या किमतींमध्ये अचानक वाढ होऊ शकते. त्यामुळे दीर्घकालीन दृष्टीने पर्यायी ऊर्जा स्रोतांकडे वळणे हा एकमेव उपाय ठरू शकतो.
पर्यायी मार्ग इलेक्ट्रिक वाहने हा सध्या सर्वात आशादायक पर्याय मानला जात आहे. केंद्र आणि राज्य सरकार इलेक्ट्रिक वाहनांच्या खरेदीसाठी विविध सवलती देत आहेत. चार्जिंग स्टेशन्सची संख्या वाढवणे, बॅटरी तंत्रज्ञानात सुधारणा करणे यासारख्या उपाययोजना राबवल्या जात आहेत. त्याचबरोबर सीएनजी, एलपीजी यांसारख्या स्वच्छ इंधनांचा वापर वाढवण्यावरही भर दिला जात आहे.
नागरिकांसाठी सूचना इंधनाच्या किमती कमी झाल्या असल्या तरी इंधन बचतीकडे दुर्लक्ष करू नये. वाहन नियमित सर्व्हिसिंग करणे, टायरमधील हवेचा दाब योग्य ठेवणे, इंजिन आयडलिंग टाळणे यासारख्या छोट्या गोष्टींमधून मोठी बचत करता येते. शक्य असेल तेथे सार्वजनिक वाहतुकीचा वापर करणे किंवा कारपूलिंग करणे हे पर्यायही विचारात घेता येतील.
Also Read:
SBI, PNB आणि HDFC ग्राहकांसाठी आवश्यक खबरदारी – मिनिम बॅलेंस नियम निश्चित Minimum balance rules
इंधनाच्या किमतींमधील सध्याची घट ही तात्पुरती दिलासादायक बाब असली तरी दीर्घकालीन समाधान शोधणे गरजेचे आहे. सरकार आणि नागरिक यांनी एकत्रितपणे पर्यायी ऊर्जा स्रोतांकडे वळण्याचा प्रयत्न केला तरच भविष्यात इंधन खर्चाचा भार कमी होऊ शकेल. तोपर्यंत इंधन बचतीचे मार्ग अवलंबणे आणि पर्यावरणपूरक पर्यायांचा विचार करणे हेच योग्य ठरेल.